Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w ciągu najbliższych 40 lat co 5 człowiek na świecie będzie miał ponad 60 lat. Sytuacja taka zmusza do dokonywania zmian na gruncie systemowym, społecznym i zdrowotnym. Poprawą jakości życia Seniorów może być wsparcie innowacji w zakresie metod diagnostycznych, promocji zdrowia osób starszych, głównie profilaktyki i szybkiej reakcji na problemy zdrowotne polskiego społeczeństwa. Pomocą w sytuacji osób starszych w Polsce jest pierwszy ogólnokrajowy program skierowany do seniorów – „Długofalowa Polityka Senioralna na lata 2014-2020”. Intencją programu jest zapewnienie obywatelom zdrowej i aktywnej społecznie starości.

Choroby senioralne mają często charakter przewlekły i postępujący, towarzyszą im choroby współistniejące, powodując pogorszenie jakości życia. Wśród problemów zdrowotnych w grupie seniorów wymienia się często choroby otępienne. Problem stanowi brak metod pozwalających rozpoznać wczesne objawy chorób np. choroby Alzheimera. Ocenia się, że w Polsce na chorobę Alzheimera cierpi obecnie około 250 tysięcy osób i wraz z wydłużaniem się średniej długości życia zachorowalność na chorobę Alzheimera w kolejnych latach będzie wzrastała.

Choroba Alzheimera to przewlekła, postępująca choroba zwyrodnieniowa ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Jest najczęstszą przyczyną otępienia (to ok. 50% przypadków demencji po 65 r.ż.), przez długi czas charakteryzuje się okresem bezobjawowym, co uniemożliwia wychwycenie objawów w jej wczesnym okresie a zaburzenia patologiczne w mózgowiu pojawiają się ok.15-20 lat przed objawami nieprawidłowości funkcji poznawczych.

Na początku choroby pojawiają się zaburzenia pamięci, następnie zaburzenia funkcji poznawczych aż po otępienie. Rodzinę i bliskich powinny zaniepokoić sytuacje tj. opowiadane zdarzenia wielokrotnie, trudności z orientacją w nowym miejscu lub trudności ze znalezieniem odpowiedniego słowa i nazwania danego przedmiotu. To powinno skłonić do konsultacji z lekarzem pierwszego kontaktu bądź specjalisty geriatry celem oceny zaobserwowanych zmian przez specjalistę. W choroba Alzheimera zakłóceniu ulega świeża pamięć, ograniczająca uczenie się, następnie trudności w ocenie danej sytuacji, trudności w zrobieniu zakupów czy kontakcie telefonicznym z bliską osoba, zaburzenia mowy i orientacji wzrokowo - przestrzennej, które stopniowo narastają. Postępująca choroba powoduje wzrost napięcie mięśni oraz utratę kontroli nad zwieraczami, mogą pojawiać się również epizody padaczkowe . Podopieczny traci możliwość wykonywania wszystkich czynności i traci kontakt z otoczeniem. W zaawansowanej fazie rozwoju choroby Alzheimera występują objawy psychopatologiczne tj.

• zaburzenia emocjonalne - depresja, zaburzenia lękowe, mania, dysforia
• zaburzenia snu
• zmiany osobowości - apatia, przygnębienie
• pobudzenie, agresja

Zdiagnozowanie choroby Alzheimera opiera się na wykonaniu bardzo dokładnej diagnostyki, spełniającej obowiązujące kryteria dla otępienia, uwzględniającej diagnostykę różnicową z chorobami tj.

• choroba Parkinsona
• choroba naczyniowa mózgu
• guzy i krwiaki mózgu ,wodogłowie, udar i inne schorzenia neurologiczne
• choroby układowe np. niedoczynność tarczycy, niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego, hiperkalcemia
• nadużywanie alkoholu lub leków

Opieka medyczno-specjalistyczna w chorobie opierają się na dokładnej analizie i konieczności konsultacji neurologicznej, psychiatrycznej, internistycznej. Lekarz internista jest w stanie wykluczyć choroby somatyczne - zaburzenai endokrynologiczne, niewydolność układu oddechowego, krążeniowego czy moczowego, choroby zapalne czy nowotwory.

Podopieczny powinien mieć wykonywane badania laboratoryjne, które zalecane są do rozpoznania schorzeń ogólnoustrojowych, mających wpływ na rozpoznanie otępienia lub dobór odpowiedniej farmakoterapii. Dodatkowe badanie TK (badanie radiologiczne - tomografia komputerowa mózgu) lub MRI (obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego - rezonans magnetyczny) umożliwiające wykrycie zmian ogniskowych mózgu czy też wykazujące zanik mózgu , którego lokalizacja może sugerować na określone rozpoznanie choroby Al.zheimera lub otępienia czołowo- skroniowego.

Podopieczny z chorobą Alzheimera wymaga szczególnej troski ze strony rodziny i opiekuna. Wsparcie i zrozumienie potrzeb Podopiecznego poprawa jakość życia i minimalizuje objawy .

Istotne przy opiece z Seniorem jest:

• zrozumienie, że agresja, pretensja, zniecierpliwienie i nerwowość wobec Podopiecznego może być źle odebrane i mieć negatywny wpływ na jego stan
• cierpliwość i wrażliwość
• poszanowanie intymności
• utrzymanie harmonii i spokoju w otoczeniu chorego
• spokojna i życzliwa komunikacja
• stosowanie dietoterapii
• aktywność – zachęcanie i stymulowanie do samodzielności (dostosowane do zaawansowania choroby i stanu zdrowia)
• ustabilizowany plan dnia - stała powtarzalność czynności (regularne posiłki, konsultacje lekarskie, zajęcia rehabilitacyjne, spacery, spędzanie wolnego czasu, sen)
• zajęcia usprawniające pracę mózgu (łamigłówki, wyliczanki, szachy, warcaby, gry planszowe)
• kontakty towarzyskie ze znajomymi i rodziną
• dieta i aktywność fizyczna
• miła i pogodna atmosfera z Podopiecznym (rozmowa, słuchanie muzyki)
• bezwzględna dbałość bezpieczeństwo chorego (przeciwdziałanie upadkom, pomoc podczas posiłku, przyjmowanie leków,
• czas wolny dla opiekuna (higiena fizyczna i psychiczna pracy)

W choroby Alzheimera istotna jest dietoterapia i wsparcie psychologa. Należy zwracać uwagę na

• zapewnienie bilansowanych posiłków (odpowiednią ich konsystencję i estetykę posiłków), uwzględniając choroby współistniejące np. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu II, zaburzenia wchłaniania, zaparcia, zaburzenia połykania, choroba niedokrwienną serca, miażdżyca
• zapobieganiu odwodnieniu
• zapobieganiu niedożywieniu
• interwencje żywieniowe (nadmiar apetytu lub brak łaknienia)
• edukacja Podopiecznego i jego rodziny na temat choroby Alzheimera a także łagodzenia jej objawów